Rak mokraćne bešike je uglavnom bolest starijih muškaraca, ali i mlađi treba ozbiljno da shvate pojavu krvi u mokraći, što je najčešće prvi simptom bolesti.
Uzrok bolesti
Tačan uzrok raka mokraćne bešike nije poznat.Primećeno je dase češće javlja kod osoba koje puše, imaju hroničnu upalu ili iritaciju mokraćnih puteva ili koriste veću količinu lekova protiv bolova. Pod većim rizikom su i osobe koje su godinama izložene dejstvu hemijskih kancerogenih sredstava, kao što su anilinske boje, benzidini i aromatski amini. Tim kancerogenima su izloženi radnici u tekstilnoj i hemijskoj industriji, štamparijama, metalskoj struci, mehaničari, auto-lakireri…
Simptomi
Kod najvećeg broja bolesnika prvi znak je okom vidljivo prisustvo krvi u mokraći. Mokraća je krvava od početka do kraja mokrenja. Krvarenje, koje obično nije praćeno nikakvim tegobama spontano prestaje, ali se ponavlja. Ono nije bolno, niti su prisutne druge tegobe, a budući da spontano prestaje, mnogi bolesnici se ne javljaju lekaru i propuštaju trenutak kada je lečenje najefikasnije.
U ređim slučajevima pojava krvi u mokraći je praćena učestalim mokrenjem male količine mokraće, pečenjem pri mokrenju i nemogućnošću zadržavanja mokraće. Ovo su simptomi tipični za zapaljenje bešike (cistitis). Neretko, posebno kod žena, započinje se lečenje cistitisa, čime se kasni sa postavljanjem dijagnoze, te je i prognoza bolesti kod tih bolesnika lošija.
Kada se tumor proširi na druge organe može da dođe do zapušenja mokraćnih kanala (opstrukcija uretrera), bola u maloj karlici i metastaza u kostima i unutrašnjim organima. To su već kasni znaci bolesti.
Dijagnoza
Za postavljanje dijagnoze, osim prisustva karakterističnih tegoba, važna je cistoskopija bešike. To je pregled bešike aparatom cistoskopom. Treba da se uradi kod svake pojave krvi u mokraći, posebno ako se to krvarenje ponavlja. Najbolje je da se uradi tokom krvarenja. Tada se vidi da li ono potiče iz bešike ili mokraćnih kanala i bubrega.
Ako se cistoskopijom ne uoči uzrok krvarenja radi se urinarna citologija tj. pregled ćelija koje se nalaze u mokraći. Ako se uoči promena u bešici radi se biopsija i patohistološki pregled dobijenog materijala. Za dijagnozu metastaza radi se intravenska urografija (IVU), CT abdomena i karlice.
Oblici tumora
Najveći broj tumora mokraćne bešike nastaje iz prelaznog epitela koji oblaže bešiku i mokraćne puteve. To su tumori prelaznog epitela (carcinoma transitocellulare). Tumoti mogu da prodiru razlicito duboko u tkivo tako da mogu da budu površinski i infiltrativni.
Površinski tumori nisu duboko prodrli u tkivo i mada se često ponovo vraćaju nakon operacije imaju bolju prognozu. Redovna kontrola nakon operacije je neophodna, jer gotovo polovina njih može da pređe u teži infiltrativni oblik. Infiltrativni prodiru u dubinu tako da imaju lošiju prognozu i drugačiju terapiju.
Prema stepenu zloćudnosti tumor se označava kao G1 – tumor niskog stepena zloćudnosti, G2 srednjeg i G3 visokog stepena zloćudnosti.
Terapija
Lečenje raka mokraćne bešike zavisi od stepena raširenosti tumora. Površinski karcinom bešike leči se endoskopskom resekcijom (TUR – transuretralna resekcija) i lokalnom hemoterapijom. Kod invazivnog karcinoma vadi se bešika (cistektomija) i primenjuje zračenje. U tom slucaju besika se pravi od creva ili se mokraćni putevi povezuju sa površinom stomaka, a mokraća se uliva u kesu za urina. Sistemska hemoterapija se primenjuje kod postojanja metastaza.
Autor Dr Gordana Grujić